Κυριακή, 17 Μαρτίου, 2024

Τα δικά τους όπλα στη μάχη με τα “Fake News” έχουν οι χρήστες του διαδικτύου στην Ελλάδα

Κοινοποίηση


-Αναζητούν στοιχεία στο διαδίκτυο, ανταλλάσουν πληροφορίες με άλλους χρήστες, εξετάζουν την αξιοπιστία των πηγών και συζητούν με φίλους

Γράφει ο Γιώργος Μαυρίδης
Μια σειρά από πρακτικούς μηχανισμούς για τον εντοπισμό, αλλά και τον περιορισμό της εξάπλωσης, των fake news στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν αναπτύξει οι χρήστες του διαδικτύου στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία έρευνας που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο μεταπτυχιακής διατριβής για το Πανεπιστήμιο του Μάλμε, στη Σουηδία, χρήστες του διαδικτύου στην Ελλάδα εφαρμόζουν το δικό τους σύστημα επαλήθευσης των πληροφοριών που διακινούνται σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Facebook το Twitter αλλά και το Youtube. Το γεγονός και μόνο της ύπαρξης ευαισθητοποιημένων χρηστών στο διαδίκτυο, που δεν αρκούνται απλώς στην ανάγνωση και τη διακίνηση πληροφοριών στα social media, αλλά αναζητούν την αλήθεια (ή έστω εκδοχές πιο κοντά στην αλήθεια) είναι ιδιαίτερα ελπιδοφόρο για το μέλλον της μάχης κατά της παραπληροφόρησης.

Όπως είναι γνωστό τα “fake news” δεν είναι κάποιο φαινόμενο της εποχής, μιας και οι έννοιες της παραπληροφόρησης, της ανακρίβειας, της αναλήθειας και της χειραγώγησης των πληροφοριών είναι τόσο παλιές όσο και η δημοσιογραφία αυτή καθ’ αυτή. Ωστόσο οι Αμερικανικές εκλογές του 2016 αλλά και το δημοψήφισμα για την έξοδο της Μεγάλης Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, πυροδότησαν έναν παγκόσμιο δημόσιο διάλογο γύρω από τους κινδύνους που εγκυμονεί η εξάπλωση των fake news μέσω του διαδικτύου, και κυρίως των social media. Δεν είναι λίγοι οι μελετητές που κάνουν λόγο για την εποχή της παραπληροφόρησης, κρούοντας το κουδούνι του κινδύνου για τις πιθανές πολιτικές και κοινωνικές επιπτώσεις των fake news.

Τα όπλα των χρηστών
Στην έρευνα συμμετείχε δείγμα 100 χρηστών του διαδικτύου από την Ελλάδα, οι οποίοι κλήθηκαν να προσδιορίσουν τις πρακτικές που εφαρμόζουν για να επαληθεύσουν ψευδείς ειδήσεις που συναντούν καθημερινά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Οι χρήστες επισήμαναν ότι θέτουν σε εφαρμογή μια σειρά από μεθόδους (συνδυαστικά είτε μεμονωμένα) ώστε να διαλευκάνουν πλήρως τον βαθμό εγκυρότητας των πληροφοριών που διαβάζουν στο διαδίκτυο. Πιο συγκεκριμένα, αρχικά οι χρήστες προσδιορίζουν ως πιο αποτελεσματική μέθοδο την προσωπική έρευνα (82%). Αναζητώντας πληροφορίες στο διαδίκτυο, εξετάζοντας άλλες πηγές πληροφόρησης και ψάχνοντας μεθοδικά για στοιχεία γύρω από μια ψευδή είδηση, καταλήγουν στο εάν τα στοιχεία που εκθέτει μια είδηση που κυκλοφορεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ανακριβή ή όχι. Ταυτόχρονα οι χρήστες (79%) εξετάζουν το μέσο που διακινεί μια είδηση ή τον συντάκτη αυτής (εφόσον υπάρχει), αναζητώντας πληροφορίες γύρω από την εγκυρότητα της πηγής. Σύμφωνα με τους συμμετέχοντες στην έρευνα, μια άλλη επίσης δημοφιλής πρακτική στη μάχη για τον εντοπισμό των ψευδών ειδήσεων είναι τα σχόλια. Για την ακρίβεια, το 63% των χρηστών επιλέγει να σχολιάσει κάτω από μια ψευδή είδηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ώστε να ξεκινήσει ένας διάλογος με τους υπόλοιπους χρήστες και από κοινού να καταφέρουν, μέσω της ανταλλαγής πληροφοριών, να διαλευκάνουν τον βαθμό εγκυρότητας της είδησης. Μόλις το 2% των χρηστών χρησιμοποιεί προγράμματα επαλήθευσης ειδήσεων (fact checker software) ενώ δεν είναι λίγοι οι χρήστες (26%) που προσπαθούν μέσω γνωστών και φίλων (ψηφιακών και μη) να ρίξουν φως γύρω από την εγκυρότητα μιας είδησης.

Μέσω της προσωπικής έρευνας, της διασταύρωσης των πληροφοριών αλλά και του διεξοδικού έλεγχου του “ποιός το λέει” οι χρήστες του διαδικτύου στην Ελλάδα καταφέρνουν να εντοπίζουν ψευδής ειδήσεις, αλληλεπιδρώντας μεταξύ τους και δημιουργώντας μια ψηφιακή αλυσίδα διακίνησης στοιχείων.

Δίνουν “μάχη” για τον περιορισμό
Οι χρήστες που επιλέγουν να διαδραματίσουν ενεργό ρόλο στον εντοπισμό των fake news στα social media, δεν αρκούνται μόνο σε αυτόν καθώς ακολούθως μεριμνούν ώστε να συμβάλουν στον περιορισμό της εξάπλωσης των ψευδών ειδήσεων. Αρχικά, επιλέγουν να σχολιάσουν μια ψευδή ανάρτηση στα social media (59,79%) ώστε να προειδοποιήσουν άλλους χρήστες για τις ανακρίβειες που παρουσιάζει η εν λόγω είδηση, ενώ την ίδια στιγμή οι χρήστες που εντοπίζουν κάποιο fake news σπεύδουν να υποβάλλουν αναφορά στην εκάστοτε πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης (58,76%), εφόσον υπάρχει αυτή η δυνατότητα. Ακολούθως ένα σημαντικό ποσοστό των χρηστών (38,14%) μπλοκάρουν τον χρήστη ή το μέσο που κοινοποιεί μια ψευδή είδηση ενώ υπάρχουν και χρήστες (15,46%) που κοινοποιούν τις ψεύτικες ειδήσεις στους προσωπικούς τους λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να προειδοποιήσουν τον ψηφιακό τους κύκλο για την ύπαρξη ανακριβειών και παραπληροφόρησης. 

ΤΑ ΝΕΑ του xanthinea.gr στο Google News ΤΑ ΝΕΑ του xanthinea.gr στο Google News

Διαβάστε Επίσης

Σχετικά αρθρα