Ξάνθη: Η γειτονιά των αισθήσεων – Μια πόλη γεμάτη χρώματα

Η Ξάνθη κουρνιάζει στην αγκαλιά της Ροδόπης και είναι μια από τις πόλεις της Θράκης με μακράν ιστορία, οι ρίζες της οποίας χάνονται βαθιά μέσα στους αιώνες από την εποχή του Δημόκριτου και των Αρχαίων Αβδήρων. Πρόκειται για μια περιοχή που συνδυάζει τη θάλασσα, το βουνό και το ποτάμι αρμονική με το τρίπτυχο αυτό να φαντάζει ζωγραφισμένο σε φυσικό καμβά και να αποτελεί πόλο έλξης δεκάδων επισκεπτών και τουριστών που λατρεύουν τη φύση.

Η Παλιά Πόλη 

Το σήμα κατατεθέν της Ξάνθης δεν είναι άλλο από τη γραφική Παλιά Πόλη, έναν οικισμό που θυμίζει μεγάλα αστικά κέντρα της Βόρειας Ευρώπης και δεν έχει σε τίποτα να ζηλέψει από την αρχιτεκτονική και την αισθητική τους. Στα τέλη του 18ου αιώνα, η καλλιέργεια και η εμπορία του καπνού σηματοδοτούν την ανάπτυξη της περιοχής, με την Ξάνθη να γνωρίζει εποχές μεγάλης άνθισης ενώ την ίδια περίοδο και ως συνέπεια της ευημερίας που επικρατούσε στην περιοχή, οικοδομείται ο οικισμός της Παλιάς Πόλης. Τα λιθόχτιστα σοκάκια της Παλιάς Πόλης ταξιδεύουν τους επισκέπτες σε μια άλλη εποχή με τον χρόνο να μεταναστεύει στο παρελθόν. Στην Παλιά Πόλη συναντά κανείς εκτός από γραφικά σπίτια και αρχοντικά μιας άλλης εποχής, κτίρια όπως η Δημοτική Πινακοθήκη, το Λαογραφικό Μουσείο και η Μητρόπολη που αποτελούν δείγματα καλαίσθητων αρχιτεκτονημάτων.

Η Παλιά Πόλη χτίστηκε με μεράκι στα πρότυπα των μεγάλων αστικών κέντρων της εποχής, ενώ η εκλεκτικιστική αρχιτεκτονική, η μπελ επόκ, οι επιδράσεις από την ιταλική αναγέννηση, τον γερμανικό ρομαντισμό και τον ελληνικό νεοκλασικισμό διαχέονται από τη μια άκρη έως την άλλη μέσα στον παραδοσιακό οικισμό της Ξάνθης. Οι κάτοικοι της Ξάνθης που επένδυσαν την εποχή εκείνη στον καπνό και κατάφεραν να αποκομίσουν αρκετά χρήματα, ταξίδευαν συχνά και μετέφεραν στην περιοχή στοιχεία αρχιτεκτονικής από διάφορα μέρη του πλανήτη που τους άρεσαν.  Κατά συνέπεια η Παλιά Πόλη της Ξάνθης θυμίζει περισσότερο μια αρχιτεκτονική Εδέμ σήμερα και φυσικά αποτελεί τον πρώτο σταθμό όλων των επισκεπτών που καταφθάνουν στην περιοχή.

Το παζάρι της Ξάνθης 

Το Σάββατο στην Ξάνθη σημαίνει παζάρι. Πρόκειται για ένα από τα πιο φημισμένα παζάρια όχι απλά της χώρας, αλλά και των Βαλκανίων, καθώς κάθε εβδομάδες δεκάδες έμποροι στήνουν την πραμάτεια τους με εκατοντάδες πολίτες να σπεύδουν στην περιοχή της Πλατείας Εμπορίου για να ζήσουν ένα πανηγύρι αισθήσεων.

Η ακοή να κορδακίζεται με τους τελάληδες που διαλαλούν την πραμάτεια τους, η όραση να απολαμβάνει τα δεκάδες χρώματα που πλημμυρίζουν τους πάγκους του παζαριού και η γεύση να λιγουρεύεται τα φρέσκα φρούτα, λαχανικά και ψάρια που μπορεί κανείς να συναντήσει στον χώρο της λαϊκής, τη στιγμή που τα δεκάδες μπαχαρικά και βότανα ταξιδεύουν την όσφρηση σε ένα παιχνίδι ατέρμονης τρέλας. Ρούχα, παπούτσια, χαλιά, οικιακά είδη, διακοσμητικά, τρόφιμα, φρέσκα φρούτα και λαχανικά είναι μόλις μερικά από τα προϊόντα που μπορεί κανείς να βρει στο παζάρι της Ξάνθης. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις των επισκεπτών που ταξιδεύουν από τις γύρω περιοχές αποκλειστικά και μόνο για να πραγματοποιήσουν τις αγορές τους στο παζάρι της πόλης, η φήμη του οποίου ξεπερνά τα σύνορα της χώρας.

Εκκλησίες και μοναστήρια 

Αγλάισμα ιερό του τόπου, οι εκκλησίες και τα μοναστήρια του. Οι εκκλησίες και τα μοναστήρια της Ξάνθης αποτελούν και αυτά με τη σειρά τους πόλο έλξης για τους λάτρεις του θρησκευτικού τουρισμού. Στην καρδιά της Παλιάς Πόλης, ο Μητροπολιτικός Ναός του Τιμίου Προδρόμου, χτισμένος το 1839 αποτελεί μέχρι και σήμερα την ψυχή και το πνεύμα του παραδοσιακού οικισμού αλλά και ολόκληρης της πόλης. Ο Ναός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών, αποτελεί με τη σειρά του την παλαιότερη εκκλησία του οικισμού, θεμελιωμένη το 1834 ενώ η κεντητή εικόνα του Αρχάγγελου Μιχαήλ (1839) αποτελεί σημαντικό προσκύνημα του ναού. Οι σεισμοί και οι πυρκαγιές δεν κατάφεραν να ρίξουν τον Ναό του Ακάθιστου Ύμνου από το 1861, ενώ σε αυτόν συναντά κανείς την μεγάλης ιστορικής και θρησκευτικής αξίας εικόνα της Θεοτόκου (έργο του 16ου αιώνα).

Στην Ξάνθη λειτουργούν και τρία μοναστήρια, που αποτελούν κάστρα της θρησκευτικής παράδοσης και του πολιτισμού του τόπου. Η Μονή της Παναγιάς Αρχαγγελιώτισσας θεμελιώθηκε πριν από το 1829, μεγάλο τμήμα της οποίας ισοπεδώθηκε από τους σεισμούς και ανακαινίστηκε το 1841. Μέσα στο μοναστήρι, μεταξύ άλλων, συναντά κανείς εκκλησιαστικό μουσείο στο οποίο φιλοξενούνται ιδιαίτερα αξιόλογες φορητές εικόνες. Από τη μεριά της η Μονή Ταξιαρχών εικάζεται ότι θεμελιώθηκε τον 10 αιώνα, ενώ στον χώρο της λειτουργεί η Εκκλησιαστική Σχολή της Ξάνθης. Η Μονή Καλαμούς ανεγέρθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα. Σύμφωνα με την παράδοση τα τρία αυτά μοναστήρια της Ξάνθης μαζί με τον ναό του Αγίου Νικολάου στο Πόρτο Λάγος δημιουργούν το σχήμα του Σταυρού και προστατεύουν την Ξάνθη από τις καταστροφές.