Γράφει η Μαρία Πετρά*
H παραγωγική ιστορία ενός τόπου έχει αρκετές πτυχές και παραμέτρους. Η καπνική ιστορία της περιοχής μας συνήθως αντιμετωπίζεται με μανιχαιστικό τρόπο, ηθικοπλαστικά συμπεράσματα χωρίς όμως επιστημονικό βάθος, τεκμηρίωση και διερεύνηση. Κι αυτά δεν είναι δακρύβρεχτες αυτοναναφορικές ιστορίες περασμένων μεγαλείων ούτε αντικαπνιστικές αναγνώσεις πάνω σε μια παραγωγική δραστηριότητα που μπορεί να μην έχει πλέον τόσο παραγωγικό παρόν (να θυμίσω ότι εξακολουθεί να υπάρχει το πρώην εργοστάσιο της ΣΕΚΑΠ σε ξένα χέρια βέβαια επι του παρόντος) και μέλλον αλλά μας κληροδότησε δυο σημαντικά πράγματα:
1. Τη λεπτολογία της εργασίας έτσι όπως αποτυπώθηκε καθετοποιημένα από το χωράφι, την καπνική επεξεργασία στο καπνομάγαζο, τη δημιουργία συστάδας επιχειρήσεων που λειτουργούσαν συνεπικουρικά για τον καπνό (σήμερα αυτά λέγονται cluster) και φυσικά του εμπορίου με ό,τι αυτό περιλάμβανε …
2. Δεύτερο κληροδότημα η τεχνογνωσία του συνεταιρισμού κι ας πολεμήθηκε , χλευάστηκε, αμαυρώθηκε και γκρεμίστηκε ως προοπτική για το παρόν… Όταν ένας τόπος θέλει να πατήσει παραγωγικά στο παρόν και στο μέλλον πρέπει να αναμετρηθεί με τα παλιά λάθη, να σπάσει τις ενοχές του και να πορευτεί με βάση τα δεδομένα τα τωρινά που όμως έχουν δυναμική αρκεί να είμαστε εμείς οι επιταχυντές που θα δώσουμε την κατεύθυνση που επιθυμούμε…αν το επιθυμούμε.
Υ.Γ. “Εμείς δεν θα φάμε φαερόπ”, ένα έργο απο το παρελθόν και συνολική πρόταση διαχείρισης για το παρόν και το μέλλον της βιομηχανικής κληρονομιάς στο νομό Ξάνθης.
*Βιομηχανική αρχαιολόγος-μουσειολόγος
Παστάλι Νοέμβρης, 2023
Βιομηχανική Αρχαιολογία-Industrial Archaeology
