Γράφει ο Χρήστος Φυλακτάκης*
Γκι ή ιξός – Επίσημη ονομασία: Viscum album
Οικογένεια: Viscaceae
Είναι ένα παρασιτικό βότανο που φυτρώνει σε κλαδιά άλλων δέντρων (σε βελανιδιές και έλατα κυρίως). Θεραπευτικά χρησιμοποιούμε τα κλαδιά και τα φύλλα.
Οι καρποί είναι δηλητηριώδεις. Πρόκειται για ένα αειθαλή θάμνο με κλαδιά που φτάνουν σε μήκος από 30 εκατοστά μέχρι 1 μέτρο και χαρακτηριστικά δερματώδη στενόμακρα φύλλα σε κιτρινοπράσινο χρώμα.
Ο καρπός του είναι μια λευκή ή κίτρινη σφαιρική ράγα, πολύ κολλώδες που περιέχει συνήθως ένα σπόρο και ωριμάζει το φθινόπωρο.
Το γκι ανήκει στα χριστουγεννιάτικα φυτά που συνδυάζουμε σε στολισμούς στην εορταστική διακόσμηση, μαζί με άλλα φυτά όπως το ου, τον κάκτο των Χριστουγέννων και το αλεξανδρινό.
Αν και έχει επικρατήσει η γαλλική ονομασία γκι (gui), ο ιξός όπως ονομάζεται στα ελληνικά, είναι ένα από τα πιο διάσημα φυτά που έχουν συνδεθεί με τις γιορτές των Χριστουγέννων. Φύεται σε υψόμετρο από 700-1500 μέτρα, σε όλη την Ελλάδα, σε δάση ελάτης. Θεωρείται ιερό φυτό από τα αρχαία χρόνια από τους Γερμανούς και τους Γάλλους.
Οι Δρυίδες μάζευαν κάθε χρόνο με ειδική ιεροτελεστία το μαγικό αυτό βότανο. Είναι γνωστό από την αρχαιότητα και έχουν μιλήσει για αυτό ο Ιπποκράτης, ο Γαληνός και ο Διοσκουρίδης οι οποίοι το χρησιμοποιούσαν για κρίσεις επιληψίας.
Το 1917 χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στην θεραπεία του καρκίνου από τους ανθρωποσοφιστές Rudolf Steiner και Ita Wegman. Εδώ και 30 χρόνια είναι το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο ανοσοενισχυτικό έκδοχο στη θεραπεία του καρκίνου σε περιοχές της Ευρώπης και κυρίως στη Γερμανία και την Σουηδία.
Τα εκχυλίσματα του φυτού χρησιμοποιούνται κυρίως ως ενέσεις. Μόνο στη Γερμανία υπολογίζεται ότι δαπανώνται κάθε χρόνο για τα φαρμακευτικά παράγωγά του περισσότερα από 30 εκατομμύρια δολάρια. Ανήκει στα προσαρμογόνα ηρεμιστικά βότανα.
Ρίχνει την πίεση, βοηθάει σε ημικρανίες, δύσπνοια και ιλίγγους. Είναι καρδιοτονωτικό. Είναι ωφέλιμο σε συμπτώματα της εμμηνόπαυσης. Επιβραδύνει τον καρδιακό παλμό. Διεγείρει το ανοσοποιητικό έτσι ώστε να δουλεύει καλύτερα.
Το γκι έχει επίσης χρησιμοποιηθεί για τον έλεγχο των εσωτερικών αιμορραγιών, για τη θεραπεία του καρκίνου του στομάχου, των πνευμόνων και των ωοθηκών. Εξωτερικά, το φυτό έχει χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία της αρθρίτιδας, των ρευματισμών, για έλκη στα πόδια και για τη φλεβίτιδα.
Τι συμβολίζει το γκι και γιατί το στολίζουμε τα Χριστούγεννα;
Το γκι θεωρείται ότι συμβολίζει την καλή τύχη στους ανθρώπους, την αγάπη, την ευημερία και την ειρήνη σε ολόκληρο τον κόσμο. Στα ελληνικά σπίτια, θα συναντήσουμε να στολίζουν το γκι στην εξώπορτα, σε βάζα στο σαλόνι για να έρθει καλή τύχη και να είναι όμορφο το νέο έτος. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο γαλατικό χωριό του διάσημου ήρωα των κόμικ Αστερίξ, ο σοφός γέροντας Δρυΐδης δημιουργούσε από γκι το μαγικό φίλτρο μέσα στο καζάνι του και έδινε απίστευτη δύναμη σε όσους το έπιναν.
Πολλαπλασιασμός
Μερικά πουλιά έχουν ανοσία στο δηλητήριο, ειδικά ένα είδος τσίχλας, η Γερακότσιχλα, που είναι το αγαπημένο της φαγητό. Οι σπόροι του, περιβάλλονται από μία κολλώδη ουσία και για να φυτρώσουν πρέπει πρώτα να περάσουν από το πεπτικό σύστημα των πουλιών που τους τρώνε, όπως οι τσίχλες.
Ο σπόρος δεν καταστρέφεται μέσα στο στομάχι του πουλιού, αντίθετα, ένζυμα που βρίσκονται στο πεπτικό του σύστημα τον ενεργοποιούν, έτσι ώστε όταν το πτηνό αφήσει τα περιττώματα του πάνω σε άλλο δένδρο, αυτά κολλούν στο κλαδί λόγω της κόλλας, και ο γόνιμος σπόρος φυτρώνει.
Ο ιξός αναπαράγεται μόνο με αυτό τον τρόπο, αφού έχει αποδειχτεί ότι οι σπόροι δεν βλαστάνουν όταν τοποθετηθούν σε νερό ή χώμα.
