Tη στιγμή που θέλει ο καθένας να επικρίνει, να αυτοπροβληθεί ή να αποπροσανατολίσει, ξαφνικά ακούμε την λέξη Λαογραφία.
Πετάγεται η στολή της γιαγιάς μέσα από το σεντούκι και νομίζουμε έχουμε καλύψει όλες τις σκωροξεχασμένες αναμνήσεις οι οποίες θα γίνουν σπαθί, να κατακτήσουμε την γκρεμοτσακισμένη περηφάνια μας. Βάζοντας κάθε βαζάκι, κάθε παραδοσιακό ποτό και βότανα, ανάποδα στο σαντζάκι της γιαγιάς.
Ας μην ξεχνάμε, ο όρος λαογραφία ξεκίνησε μόλις τον 19ο αιώνα. Και μόλις πριν λίγα χρόνια έχει αναγνωριστεί, ότι τα στοιχεία του πολιτισμού διαμορφώνονται ανάλογα τα κοινωνικά ερεθίσματα.
Έχουμε ξεκαθαρίσει στο μυαλό μας τι είναι λαογραφία;
Τι είναι λαογραφικές εκδηλώσεις;
Ποιο είναι το χρονικό σημείο που ορίζεται ως λαογραφικό;
Μπορεί να είναι μέχρι εχθές; Πριν ένα λεπτό;
Γιατί εάν στο μυαλό μας λαογραφία είναι μόνο οτιδήποτε κι αποκλειστικά παλιό, να ξέρετε μια τα καρναβάλια και μια οι γιορτές της Παλιάς Πόλης σίγουρα θα πάθουμε υπερλαογραφία.
Δεν θα μπορούσα να απαξιώσω τίποτα από την λαογραφική και πολιτισμική μας κληρονομιά. Σαν να ακούω την γιαγιά μου να με μαλώνει « Αφουρκίζω σε! Ντο καλατσεύς?». Και δίκιο θα είχε.
Μέσα στην ιστορία του τότε μέχρι το τώρα, πόσα από τα στοιχεία αυτά έχουμε αποδεχθεί; Ακόμα κι από τα εξωτερικά ερεθίσματα, πόσα από αυτά τα έχουμε αναγνωρίσει ή κατανοήσει;
« Μεταφράζοντας τους αριστοτελικούς όρους, ο Στίλπων Κυριακίδης καθορίζει ως εξής τα χαρακτηριστικά του λαϊκού πολιτισμού:
- Το καταπαράδοσιν (πάτριον)
- Το ομαδικόν (δημοτικόν) και
- Το αυθόρμητον (αναπόδεικτος δόξα)
Σ΄αυτά αντιπαραθέτει:
- Το νεώτερο ποιόν,
- Το ατομικών και
- Το ορθολογικόν, χαρακτηριστικά του ανώτερου ή αστικού πολιτισμού»
(Κυριακίδου – Νέστορος, 1975:64)
Ο καταπαράδοσιν χαρακτήρας δεν αφορά εδώ την καταγωγή, αλλά τη μορφή των φαινομένων, έχουν δηλαδή τον τύπο της λαϊκής δημιουργίας, ανεξάρτητα από το αν προέρχονται από κάποια παλιότερη περίοδο πολιτισμού ή είναι σύγχρονα δημιουργήματα. Στοιχείο του κατά παράδοσιν είναι η συνεχής πάλη ανάμεσα στο παλιό και το νεωτερικό, χαρακτηριστικό που καθιστά ζωτικό το παραδοσιακό και όχι το στατικό.» ( Κυριακίδου- Νέστορος 1975: 664-65)
Άρα επιβάλλεται πρώτα από όλα ο καθένας από εμάς ατομικά, οι σύλλογοι, οι φορείς να προσδιορίσουμε τι σημαίνει τελικά λαογραφικές εκδηλώσεις;
Υπάρχει δυνατότητα να βγάλουμε απ΄έξω όλη την ζωτικότητα των νέων; Τα στοιχεία αυτά που για τους ίδιους είναι η καθημερινή τους ζωή, ο τρόπος έκφρασής τους;
Αν συνεχίσουμε να πετάμε την παντόφλα παραδοσιακά ο ένας στον άλλο, η στασιμότητα της λαογραφίας μας και η απαξίωση των νεότερων χαρακτηριστικών της, συνεχώς θα ατονεί μέσα στην στασιμότητα της μουσειοποίησης της.
«Ο λαϊκός πολιτισμός αντιμετωπίζεται σαν ζωντανός οργανισμός, ενιαίος και αδιαίρετος κι όχι συνονθύλευμα “παράλογων” επιβιωμάτων, που δεν μπορούν να προσαρμοστούν και να ενταχθούν λογικά στον σύγχρονο λαϊκό βίο.» ( Κυριακίδου- Νέστορας 1975:67).
Κική Τερζίδου
Πηγές: Wikipedia, Μανωλάκη Ειρήνη (Πτυχιακή Εργασία)
