Σβετλάνα Αλεξίεβιτς
Νόμπελ Λογοτεχνίας 2015
Εισαγωγή στην ελληνική έκδοση: Θανάσης Τριαρίδης
Μετάφραση: Ορέστης Γεωργιάδη
Εκδόσεις Πατάκη
Την 26η Απριλίου του 1986 µια σειρά εκρήξεων κατέστρεψε τον αντιδραστήρα του τέταρτου ενεργειακού µπλοκ στον πυρηνικό σταθµό του Τσέρνοµπιλ. Το ατύχηµα αυτό χαρακτηρίστηκε η µεγαλύτερη τεχνολογική καταστροφή του 20ού αιώνα. Η Λευκορωσίδα συγγραφέας Σβετλάνα Αλεξίεβιτς (βραβείο Νόµπελ Λογοτεχνίας 2015), δέκα χρόνια µετά το «ατύχηµα», περιπλανήθηκε στην απαγορευµένη ζώνη –όχι χωρίς τίµηµα και για τη δική της υγεία–, µίλησε µε δεκάδες ανθρώπους, έψαξε αρχεία εφηµερίδων, ληξιαρχείων, νοσοκοµείων, αναζήτησε στην άλλοτε σοβιετική επικράτεια τα νήµατα των απωλειών. Εκατό από αυτές τις µαρτυρίες αποτέλεσαν το παρόν βιβλίο: µιλούν άντρες, γυναίκες, παιδιά, χωρικοί, στρατιώτες, µαθητές, πυροσβέστες, επιστήµονες, µελλοθάνατοι και συγγενείς µελλοθανάτων, µητέρες που γέννησαν παραµορφωµένα παιδιά, µαθητές που δε συναντιούνται πια στο σχολείο µα σε µονάδες λευχαιµικών ασθενών, αγρότες που ξεριζώθηκαν από την απαγορευµένη ζώνη, γονιοί που θάψαν τα παιδιά τους, γυναίκες που είδαν τους άντρες τους να λιώνουν ζωντανοί πριν πεθάνουν, γέροντες που αναθυµούνται τις παλιές προφητείες, κορίτσια που κρύβουν την καταγωγή τους γιατί αν την αποκαλύψουν δε θα βρουν σύντροφο στη ζωή τους. «Μαγνητοφωνώντας τους, είχα την αίσθηση πως ηχογραφώ το µέλλον» γράφει η Αλεξίεβιτς στη µοναδική δική της µαρτυρία µέσα στο πολυφωνικό βιβλίο.
Πρόκειται για το µεγάλο, όσο και σπαρακτικό αριστούργηµα της Αλεξίεβιτς, ένα από τα σηµαντικότερα βιβλία του 20ού αιώνα, που, µετά την Άννα Φρανκ και τον Πρίµο Λέβι, επανακαθόρισε την έννοια της λογοτεχνίας της µαρτυρίας. Ένα ολόπικρο βιβλίο απερίγραπτου ζόφου, που σελίδα τη σελίδα γίνεται ένα ευαγγέλιο απεγνωσµένης και παράφορης αγάπης.
Για τη συγγραφέα
Η Σβετλάνα Αλεξίεβιτς γεννήθηκε το 1948 στην Ουκρανία και µεγάλωσε στη Λευκορωσία, όπου έκανε και σπουδές δηµοσιογραφίας. Εργάστηκε ως δηµοσιογράφος, ενώ έγραψε διηγήµατα, θεατρικά έργα, σενάρια για ντοκιµαντέρ. Το κύριο έργο της, όµως, είναι τα βιβλία µαρτυριών που συγγράφει, προσδίδοντας νέα διάσταση στο γραµµατολογικό είδος της λεγόµενης τεκµηριωτικής πεζογραφίας.
Το πρώτο της βιβλίο, Ο πόλεµος δεν έχει πρόσωπο γυναίκας (1985, υπό έκδοση από τις Εκδ. Πατάκη), περιέχει µαρτυρίες γυναικών που πολέµησαν στον Β΄ Παγκόσµιο πόλεµο. Το βιβλίο χαρακτηρίστηκε «αντεθνικό και εξευτελιστικό», γνώρισε όµως τεράστια επιτυχία και είχε την υποστήριξη του Γκορµπατσόφ. Την ίδια χρονιά κυκλοφόρησε το βιβλίο της Τελευταίοι µάρτυρες, στο οποίο ενήλικοι ανακαλούν τις παιδικές τους αναµνήσεις από τον Β΄ Παγκόσµιο πόλεµο.
